Anadili Dersi
Doğal Çokdilliliğin Desteklenmesi

Çoğu insan için çokdillilik dünyadaki en doğal şeydir: Birçok Asya ve Afrika ülkelerinde çocukların tamamı, mutlaka en az iki dili ve çokluk üç, dört ya da daha fazla dili öğreniyorlar. Henüz 20. yüzyılın sonunda bir göç toplumu olduğunu nihayet kavrayabilen Almanya’da ise, bir çocuğun Almanca dışında bir dili anadili olarak konuşuyor olması bugün dahi bir eksiklik olarak görülüyor.     Bununla birlikte çocuklar birer “doğal dil uzmanıdırlar” ve bu sayede, anadillerinin yanı sıra –eğer uygun dilsel destek verilebilirse– Almancayı da mükemmel bir şekilde öğrenebilecek durumdalar. Bilim dünyası anadilini (daha açık bir ifadeyle: Aile dilini) okul ve eğitim dili düzeyinde geliştirmenin, düşünsel yapıların güçlendirilmesi açısından gerekli olduğu konusunda hemfikir – bu, çocuklara Almancayı ve başka yabancı dilleri öğrenmelerinde yardımcı oluyor.     Şu halde doğal çokdillilik, desteklenmesi ve geliştirilmesi gereken bir yetenektir. Kuzey Ren Vestfalya’da Katılım ve Entegrasyon Yasası’yla “göç kökenli ve göç kökenli olmayan insanların karşılıklı hoşgörüsü, açıklığı, saygısı ve değişime hazır olması”nın desteklenmesi amaçlanıyordu. Bu nedenle okul yasasında ayrıca değişiklik yapılması düşünülüyordu. SPD ve Yeşiller hükümet koalisyonu yasaya ilişkin hedef tanımlamasında, başta yalnızca “barışçıl ve ayrımcı olmayan bir birlikte yaşam”ın desteklenmesini planlamıştı.     SOL PARTİ Fraksiyonu açısından katılım ve entegrasyona yapılan bu katkı, eğitim alanı için çok sınırlı bir katkıydı. Bu nedenle, doğal çokdilli öğrencilerin okullarda yapılacak çalışmalarla Almanca ve anadili edinimlerinin desteklenmesi şeklindeki eğitsel hedefin yasaya eklenmesini teklif etti. Doğal çokdilli öğrencilerin anadillerinde gerçekleşen bir derse katılabilme talepleri okul yasasında garanti altına alınmalı ve okullar böyle bir olanağı, okulun organizasyonu kapsamında sunmakla yükümlü kılınmalı.     Tartışmada önemli bir kanıt, Avrupa Konseyi’nde de altı çizilen, doğal çokdilliliğin –diğer ifadeyle anadilinin korunmasının– bir insan hakkı olduğudur. SOL PARTİ Kuzey Ren Vestfalya’nın Avrupa Konseyi1 kararlarını hayata geçirmesini istiyor. SOL PARTİ açısından anadili dersleri, KRV’de bu insan hakkını yerine getirmenin bir aracıdır.     Ancak çocuk ve gençlerin anadilinde ders görmelerine ilişkin bu hakları son yıllarda büyük ölçüde sınırlandırıldı: Öyle ki, 13. Yasama Dönemi’nde anadili dersi öğretmenlerinin sayısı 1.500’den 900’ün altına düşürüldü. Öte yandan anadili dersleri büyük ölçüde hala okulların ders programı dışında yapılıyor. Anadilinde yetkinleşme hakkı fırsatından yararlanan öğrenciler, ders olanaklarından faydalanabilmek için kimi zaman uzun mesafeler katetmek zorunda kalıyorlar.     Yeterli sayıda eğitilmiş öğretmenin olmaması en ciddi sorundur. Bu nedenle anadili öğretmenlerinin eğitimlerini nicel ve nitel yönden iyileştirmek gerekiyor. Hagen Açık Öğretim Üniversitesi’nde kurulacak bir bölümle bu yapılabilir, çünkü bu üniversite, birinci bölümlerinden bağımsız olarak tüm üniversite öğrencilerinin aynı biçimde erişebilecekleri bir üniversitedir. Bunun dışında Hagen Açık Öğretim Üniversitesi, yapısal özelliğinden kaynaklanan, federal ölçekte edindiği uzmanlık deneyimlerinden yararlanabilir ve bu nedenle küçük diller olarak adandırılan diller için de birer bölüm oluşturabilir.     SOL PARTİ Fraksiyonu, öte yandan yerel eğitim merkezlerinin doğal çokdilliliğin desteklenmesi girişimlerine katılmalarını talep ediyor. Yerel eğitim merkezleri, toplumsal grupları okullarda biraraya getirerek, ilçeler düzeyinde, okulun toplumsal çevre gelişimini koordine etmeli.     Sonuç olarak, Eyalet Meclisi, kabul edilen Katılım ve Entegrasyon Yasası’nda en azından doğal çokdilliliğe değer verilmesi ilkesini üstlendi. Bununla birlikte doğal çokdilli öğrencilerin katıldığı derslerin geliştirilmesi amacıyla çözüm üretilmesi kararlaştırıldı.     Ancak Eyalet Meclisi’nin feshedilmesiyle bu anlaşmanın devre dışı kalmasına ilişkin endişeler var. SOL PARTİ yeni Eyalet Meclisi’nde doğal çokdilli öğrencilere yönelik derslerin geliştirilmesini sağlayacak.