Yurtdışında yaşayan Türkiye yurttaşlarının bulundukları ülkelerde oy kullanmasına ilişkin yasal düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen, gerekli ortam ve düzenlemeler yapılamadığından, bir kez daha gümrük kapılarında oy kullanılacak. 25 gümrük kapısında kurulan sandıklarda, Yurtdışı Seçmen Kütüğü'ne kayıtlı, yaklaşık 1,5 milyonu Almanya’da yaşayan 2 milyon 568 bin 977 seçmen oy kullanabilecek.
Şüphesiz gümrük kapılarında oy kullanmak için, her şeyden önce Türkiye’ye giriş yapmak gerekiyor. Bu da, ancak iş ya da tatil nedeniyle Türkiye’ye gitmek durumunda olan “seçmenler”in oy kullanabilecekleri anlamına gelmektedir.
2002 genel seçimlerinde yurtdışı seçmen kütüğüne “kayıtlı” 115.459 seçmenin “tamamı” gümrük kapılarında oy kullanmış ve oyların %32,91’ini AKP, %23,50’ini CHP almıştır.
2007 genel seçimlerinde, yurtdışı “kayıtlı” 228.019 seçmenin “tamamı” oy kullanmış ve oyların %56,75’ini AKP, %17,75’ini CHP almıştır. (2002 ve 2007 genel seçimlerinde “Yurtdışı Seçmen Kütüğü” mevcut değildir. Oy kullananların tamamı “kayıtlı seçmen” olarak kabul edilmiştir.)
Eylül 2010 Anayasa Refarandumu’nda ise, Yurtdışı Seçmen Kütüğü’ne kayıtlı 2.556.335 seçmenden 196.299’u oy kullanmış ve oyların %60,7’si “Evet”, %39,3’ü “Hayır” olmuştur.
Görüldüğü gibi, son on yıl içinde yapılan oylamalarda, seçme hakkına sahip yurtdışında yaşayan Türkiye yurttaşlarının yaklaşık %8’i oy kullanabilmiştir.
Bu düşük katılımın temelinde, yurtdışındaki Türkiyeli seçmenlerin “seçimlere ilgisiz” kalmaları ya da Türkiye’deki siyasal olayları ve gelişmeleri önemsememeleri değil, sadece gümrük kapılarında oy verilme zorunluluğu yatmaktadır.
Her ne kadar yurtdışında oy kullanılmasına ilişkin yasal düzenlemeler yapılmış ve 12 Haziran seçimlerinde ilk kez uygulanacağı ileri sürülmüşse de (Başbakanın Düsseldorf “mitingi” bu amaçla organize edilmiştir), gerekli teknik ve diplomatik düzenlemeler yapılamadığından gerçekleşmemiştir.
Böylece bir kez daha yurtdışında yaşayan, ama ülkedeki siyasal gelişmelere duyarlı yurttaşların gümrük kapılarına gitmeleri kaçınılmaz olmuştur.
Bugünkü uygulamaya göre, gümrük kapılarında verilen oylar ülke genelinde, illerin nüfusuna orantılı olarak paylaştırılmaktadır. Bu uygulama çerçevesinde, katılımı çok düşük olan (%8) ve yaklaşık 4-5 milletvekilliği için yeterli olan gümrük oyları, sadece küçük illerde (örneğin Hakkari) küçük farklara dayanan sonuçları etkileyebilmektedir.
Yine de unutulmamalıdır ki, Almanya’da olduğu kadar Türkiye’de de seçme ve seçilme hakkı, en temel yurttaşlık hakkıdır.
Oy Kullanılacak Gümrük Kapıları
Seçmenler, Gürbulak, Sarp, Kapıkule, Habur, İpsala, Hamzabeyli, Cilvegözü, Dereköy Karayolu gümrük kapıları; Şakirpaşa, Esenboğa, Antalya, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Atatürk, Sabiha Gökçen, Adnan Menderes, Erkilet, Dalaman, Bodrum-Milas-Güllük, Samsun, Trabzon Hava Limanı gümrük kapıları; Kuşadası, Çeşme Deniz Limanı gümrük kapılarında 24 saat oy kullanabilecek.
Bazı seçim afişleri örnekleri:
|