Bir öğrenci ile bir ürün arasındaki fark nedir? Ya da bir fabrika ile bir okul arasında ki fark?
    Herkesin bildiği ve en basit şekilde: Fabrikada bir ürün bir ihtiyaç ve yararlı olduğu için üretilir. Ve sonra bu ürün pazarda alıcısını (tüketici) bulur. Ve bu talep varolduğu sürece bu böyle devam eder. Ta ki bir ürüne olan talepte bir değişiklik olana kadar. Bu bağlamda yeni daha gelişmiş ürünler söz konusu olur. Üretici bu değişikliğe ayak uydurursa sorun yoktur, aksi takdirde zaman içinde silinir. (Örnek olarak KODAK şirketinin iflası gösterilebilinir. Analistlere göre KODAK analog süreçten dijital sürece geçişte zamanında ayak uyduramamıştır).
    Bir öğrenci de, okulda, bir talep olduğu için yetiştirilir ve sanayi, ticari vb. şirketlerin ya da bireylerin personel ihtiyacını karşılamak üzere istihdam edilir. Ve bu süreç öyle sürer. Ta ki istihdam eden yerlerden gelen talebin değişmesine kadar. O zaman da okulun bu değişikliğe cevap vermesi gerekir ve bu süreçte reformlar gündeme gelir (Almanya’da “üç kanallı” eğitim sisteminin değiştirilmesi, tüm gün okullar vb.; Türkiye’de ise 4+4+4).
    Son iki, üç yılda finans krizinin paralelinde en çok konuşulan konulardan biri de eğitim reformları olmuştur.
    Eğer reformlar gündemde ise, o zaman neyin değiştiğine ve nasıl bir personel ihtiyacının ortaya çıktığına bakmak gerekir. Zaman içinde işin basitleşmesi ve işbölümünün artması, üretimde yeni teknolojilerin kullanılması, üretimin yetkinleşmesi personel ihtiyacını ve insan emeğini en basit bir mekanik harekete indirgemekte ve artık herhangi bir iş herkes tarafından yapılabilir hale gelmektedir. Burada çıkan sonuçta artık sözkonusu olan istihdam kurumlarının o kadar da (eskisi gibi) kalifiyeli işçiye ihtiyaçları olmadığıdır.
    Örneğin bir fırının işleyişi gözlemlendiğinde bu durum açıkça görülür: Eskisi gibi sabahın erken saatlerinde kalkıp malzeme hazırlamak, ölçmek, farklı ekmek çeşitleri için hamur yoğurmamak ve porsiyonlara ayırmak gibi zahmetlere gerek kalmamaktadır. Herşey hazır, çünkü bütün gerekli mamuller bir ana merkezde en son teknolojiyle ve çok düşük maliyete üretilmekte ve şubelere dağıtılmaktadır. Fırıncının ya da çırağın rolü burada artık sadece bunları tepsiye dizip fırına vermekten ve pişince çıkarıp dizmekten ve satmaktan ibaret (Bu hala belirli yerlerde kendi ekmeğini üreten fırıncıların olmadığı anlamına gelmemektedir. Bunlar genelden çok istisnaidir ve fiyatları da ona göredir).
    Bir başka örnek olarak kasa çalışanları gösterilebilinir. Artık yüzlerce fiyatı aklında tutması, teker teker tüm ürünlerin fiyatlarını hızlı ve yanlışlık yapmadan kasaya manüel olarak işlemesi (ki bu becerinin edinilmesi yıllar sürmektedir) ve ayrıca tezgahları dizmek gibi beceriler gerekmemektedir. Kasa çalışanının bütün işi mekanik bir harekete, sadece ürünleri tarayıcıya (scanner) okutmaya indirgenmiştir. Daha yeni sistemlerde –Real ve İkea gibi alışveriş merkezlerinde yaygın olan, müşterinin aldığı ürünleri tarayıcıda okutarak, ödemesi gibi– bu basit mekanik hareket bile gereksiz kalmaktadır; kasa çalışanın işlevi sadece gözlemci konumundadır.
    Sonuç olarak, ekmeği dondurucudan alıp tepsiye dizmek, müşterinin ödeme yapıp yapmadığını gözlemlemek, yetenek gerektiren işler olmaktan çıkmıştır. Bu nedenle “sekiz yıllık kesintisiz eğitim” veya “üç yıl” meslek eğitimi (Ausbildung) görmek gerekmemektedir. (Bu olgu çoğunlukla akademik işler içinde geçerlidir)
    Böylece Almanya da “üç kanallı eğitim sistemi”⁵ genelde çökmüş, onbinlerce genç “perspektif”siz kalmıştır.
    Bu olgu (üretimin yetkinleşmesi), beraberinde, eğitim sisteminin bu gelişmeye göre değişmesini (reformlar) getirmektedir. Bir yandan gittikçe azalan kalifiye personel ihtiyacını karşılamak için elit okullar, üniversiteler (belirli bir azınlık için) kurulurken diğer yandan (çoğunluk için) bir belirsizlik süregelmiştir. Realschule plus, Integrierte Gesamtschule, Gemeinschaftsschule, Ganztagsschule gibi okul modelleri ile Almanya’daki “üç kanallı” eğitim sistemi aşılmaya çalışılmaktadır. Buradaki amaç eğitim kalitesini artırmaktan çok okulların tüm gün okullara (Ganztagsschule) çevrilip çocukların –evebeylerin işten çıkıncaya kadar- idare/gözetim altında bulundurulmalarıdır (Bu okullarda eğitim süresi saat 16-17’ye kadardır). Böylece çocukların sokaklarda başıboş (hırsızlık, haylazlık) bulunmalarının önüne geçilecek, evebeynler işten çıktıktan sonra da (okul çıkış saatleri iş çıkış saatlerine göre uyarlanmıştır) gözetim onlara devredilecektir.
    İşte tam bu evrede, Almanya Modeli’nin sorgulandığı (OECD, evebeynler, STK’lar) ve değişmesi söz konusu iken, Türkiye’de 30 Mart 2012 tarihli 6287 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu⁶ Meclis’te kabul edilmiştir.
    Siyasal iktidarın alışkanlık haline getirdiği gibi, bu yeni eğitim yasasının da “esin kaynağı” Almanya olmuştur. Almanya’nın “üç kanallı” eğitim sistemi, 4+4+4 biçiminde formüle edilerek yasalaştırılmıştır. Amaç, bir yandan “kendine uygun nesil” yetiştirmek için uygun bir zemin oluşturmak, diğer yandan (ve esas olarak) piyasanın ihtiyacına göre insan yetiştirmektir.
    Hemen belirtelim ki, bu 4+4+4 modelinin “esin kaynağı” Almanya olmakla birlikte, bu sadece biçimseldir. Almanya’da kesintisiz/temel eğitim süresi 9-10 yıldır. Bu temel eğitim, üç kanallı okullarda değişik yoğunlukta verilmektedir. Fakat burada meslek eğitimi henüz söz konusu değildir. 4+4+4’de ise, sadece orta 4, düz, meslek-teknik ve imam-hatip olarak sözde Almanya’daki gibi “üç kanallı” olarak düzenlenmiştir. Ama temel eğitim de 4 yıla indirilmiştir.
    Muhalefet ve STK’lar, bu eğitim yasasının “ideolojik” (çocuk gelinler, dindar gençlik, muhafazakar nesil ve seçmeli ders olan “Kur’an-ı Kerim ve Peygamberimizin Hayatı”) boyutuna vurgu yapmışlarsa da, yasının esas amacı olan “Çıraklık Eğitimi”ne fazla ilgi göstermemişlerdir.⁷
    Kız çocuklarının eve kapatılmaları ve “gelin çocuk” olmaları (8 yıllık zorunlu eğitimle ya da yeni 4+4+4’e göre ifade edersek ikinci 4’ün zorunlu olmasıyla) önlenmişken, erkek çocuklar (pozitif ayrımcılığın da etkisiyle) çıraklığa kurban gitmiştir. “Erkek çocuklar çıraklığa kurban gitmiştir”, çünkü Türkiye toplum yapısında genellikle erkek çocuklar “çıraklık”a gönderilir. Kızlar daha çok ev işlerinde yardım eder. Kızların çalışması, hatta daha 10-11 yaşındaysalar, ayıplanır ve bu nedenle de çok enderdir.
    Hükümetin her zamanki gibi yaptığı dinsel demagojilere (“Dindar gençlik mi yoksa tinerci gençlik mi?”, “Kuran ve ezan yasaklandı”, “Din Mazlumları”, “CHP camileri ahır yaptı” vs.) yanıt vermeye çalışılırken (ister muhalefet partileri, ister STK’lar olsun) sorunun özünü gözden kaçırmışlardır.
    Bu kabul edilen kanun maddeleri yakından incelendiğinde, MÜSİAD’ın 18-19 Şubat 2011 tarihinde eski Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu’nun da katılımıyla gerçekleştirilen “Mesleki Eğitim Çalıştayı”nın⁸ isteklerine göre tasarlandığı görülecektir (Piyasa için Eğitim).
    MÜİSAD’ın kendi değişiyle⁹, 28 Şubat’ın getirmiş olduğu 8 yıllık kesintisiz eğitim süreci, çıraklık yaşının yükseltilmesi ve katsayılar iş dünyasında yeteri kadar tahribata sebep olduğu açıklaması yapılmıştır (Tabloda da görüldüğü gibi çocuk işgücü sürekli düşmüştür).