|
50 Yıllık uzun bir süreden sonra, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız ilk kez bulundukları ülkelerde oy kullanacaklar. Artık binlerce kilometre yol kat etmeden kendi yaşadıkları ülke, eyalet ve hatta semtlerinde oy kullanabilmeleri ne kadar güzel. Kuşkusuz böylesi bir olanağı bunca yıl aradan sonra da olsa sağlayan tüm yetkililere buradan saygılarımızı sunarak yazıma başlamak istiyorum.
Daha önceki seçimlerde yurt dışında yaşayan insanlarımız etik olmayan bir yığın yöntemlerle ve programlarla yurt içine taşınarak oy kullanmaları sağlanmıştır. Bu taşınma süreci içerisinde bu vatandaşlarımızın oylarını yine etik olmayan bir şekilde o kişilerin sempati duyduğu partilere oy kullandırtması daha da üzücü olanıdır! Oysa seçme ve seçilme hakkı her vatandaşın en doğal hakkı olup, oy verme işi de kişilerin kutsal bir görevdir. Bu durumda kişilerin özgür iradelerine etki etmek ve onlara baskı uygulayarak etkilemek kabul edilemez ve etik olmayan kötü bir davranış olup, kabul edilemez.
Bu nedenle ilk kez sınavını vereceğimiz bu seçimde, yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız onlarca ve hatta yüzlerce soru ve sorunla karşı karşıya bırakılmış olması üzücü olan yönüdür. Hatta biz yaptık oldu ve bitti gibi basit temelsiz ve yeterli bilgilendirmeler yapılmadan böylesi bir seçim yaparak, çıkacak sonuçların ne kadar sağlıklı olacağı bir sorundur. Neyse ki en azından bu ülkelerde kediler trafolara giremeyecek ve elektrik kesintisi olmayacak ama belki de ondan daha kötü sonuçlara gebe olabilecek bir seçim mi olacak?
Başkaca sorular var bu sorunları sırası ile aktarmaya çalışırsak, dört gün sürecek olan 1. turda acaba sandıklar dört gün süresince kimler tarafından ve nasıl korunacak, her günün sonuçları sayılarak ıslak imzayla Ankara’ya mı yollanacak? Yoksa böyle bir uygulama olmayacak mı? Şayet dört günün sonuçları en son gün sayılarak ve ıslak imzayla yollanmaz, sonuçlar seçim çuvallarına doldurulup sayılmadan Ankara’ya yollanırsa sorun olmayacak mı? Şayet durum böyle olursa Bu çuvalların THY ile taşınmasında kimler görev yapacak yoksa yolda pencereden uçtu gitti yapıp daha önceden hazırlanan çuvallarla mı Ankara’ya ulaşılacak? Aslında bu benim yaptığım biraz espri ama hani bu durumun gerçek olmama olasılığı da yok denemez!
Bilindiği üzere yurtdışında yaşayan vatandaşların adres kayıt sistemindeki bilgilerine dayalı olarak oluşturulan bilgiler topluluğuna “Yurtdışı Seçmen Kütüğü” denir. Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı olup olmadığınızı, kayıtlı iseniz kayıtlı olduğunuz yeri (kayıtlı olduğunuz dış temsilciliği), www.ysk.gov.tr internet sayfasından “Yurt Dışı Seçmen Sorgulama” bölümünden gerekli bilgileri girerek ve 7 karakterden oluşan şifreyi resim doğrulama alanına yazarak sorgulayabilirsiniz ve yahut ta, bulunduğunuz ülkede, görev çevresi itibariyle en yakın dış temsilciliğe veya İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne başvurarak yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları için “ADRES BEYAN FORMU” (Form-B) doldurup, imzalamanız ve Adres Kayıt Sistemine girişini sağlamanız yeterlidir.
Bağlı bulunduğunuz Başkonsolosluğa şahsen müracaatla “Adres Beyan Formu” doldurmak suretiyle yapılabiliyor. Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu’nun denetimi altında, sandık kurulmasına karar verilen temsilciliklerde seçmen oy vermek için geldiğinde sandık kurulu başkanı, seçmenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanından veya pasaportundan kimliğini tespit eder. Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS) üzerinden Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı olup olmadığını ve başka bir yerde oy kullanıp kullanmadığını kontrol eder. Oy kullanmadığı anlaşılan seçmen, sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olan oy pusulası ve oy zarfıyla “EVET” veya “TERCİH” yazılı mührü alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy verme yerine girer. Oyunu kullanan seçmene çizelgede isminin bulunduğu yer imzalattırılır, ayrıca SEÇSİS sistemi üzerinden oy kullandı olarak işaretlenmelidir.
Gümrüklerde oy kullanma önemli bir soru. “Gümrük kapılarında seçmenin oy vermek için geldiğinde sandık kurulu başkanı, seçmenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını gösteren nüfus hüviyet cüzdanı veya kimlik tespiti amacıyla düzenlenmiş ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan resmi belgeler veya pasaportundan, kimliğini tespit eder. Bilgisayar Destekli Merkezi Seçmen Kütüğü Sistemi üzerinden Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı olup olmadığını ve başka bir yerde oy kullanıp kullanmadığını kontrol eder. Oy kullanmadığı anlaşılan seçmen, sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olan oy pusulası ve oy zarfı ile “EVET” veya “TERCİH” yazılı mührü alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy verme yerine girer ve oy verme işlemini genel esaslara göre tamamlar, ayrıca SEÇSİS sistemi üzerinden oy kullandı olarak işaretlenir.”
Yurt dışı seçmen listeleri ile ilgili itirazlar: Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna itiraz edilebilir.
Yurt dışında kullanılan oylar nerede sayılacak: Yurt dışından gelen oylar Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun gözetimi ve denetimi altında açık olarak sayılır ve tutanak altına alınır. 298 sayılı Kanunun 20/A maddesi 11. fıkrası ile bu görev Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna verilmiştir. “Yurt dışından ağzı mühürlü olarak gelen oy torbalarını genel esaslara uygun bir şekilde yurt içerisinde oy verme süresi bittikten sonra; bir başkan, bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan üç siyasi partinin bildirdiği bir asil bir yedek üyeden oluşan yeteri kadar sandık kurulu kurmak suretiyle denetimi altında açtırarak sayım ve dökümünü yaptırmak, tutanak tutturmak ve birleştirme işlemlerini yapmak, ayrıca geçici gümrük kapısı seçim kurullarından gelen sonuçları birleştirmek ve Ankara İl Seçim Kuruluna iletmek.”
2014 yılında gerçekleştirilecek olan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız için bulundukları ülkelerde oy kullanmalarını sağlamak amacıyla yurtdışında sandık açılması öngörülen tarihler, birinci tur için 31 Temmuz-3 Ağustos 2014, seçimlerin ikinci tura kalması halinde, ikinci tur için 17-20 Ağustos 2014 olarak belirlenmiştir. Her ülke için bu tarihlerin dışında olmamak üzere ayrıca kaç gün seçim düzenleneceğine ilişkin karar alındıktan sonra ayrıca tarihler de belirlenecektir.
Öte yandan, genel seçimlerden farklı olarak ülkemizdeki Cumhurbaşkanlığı seçiminin iki turlu olarak planlanması gerekmektedir. Söz konusu kanun uyarınca iki tur arasında 14 gün süre bulunması gerekirken; yurtdışında oy kullanma süresi Türkiye’de yapılacak seçimlerden bir hafta önce kanun gereği sona ermektedir. Seçim ile ilgili takvim ve kargo süreleri dikkate alındığında, seçimin ikinci tura kalması halinde ikinci tur için azami 4 günlük oy verme süresi kalmaktadır. YSK tarafından iki tur arası yeknesaklığı sağlamak açısından oy verme süresi, her tur için de, temsilciliklere kayıtlı seçmen sayısına bağlı olarak, azami dört gün olarak belirlenmiştir.
Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız hangi temsilciliğe bağlı adres beyanı varsa oy kullanma işlemini o temsilcilikte gerçekleştirilebilmekte veya gümrük kapılarında oy kullanılabilmektedir.
Yurtdışı seçmen listeleri, YSK tarafından elektronik ortamda ilan edilecektir. Seçmen listelerinde çifte vatandaşlığı bulunan seçmenlere yer verilecek mi? Bu listelerin yabancı ülke makamlarının eline geçme ihtimali olabilir mi; Yurtdışı seçmen listeleri, YSK tarafından elektronik ortamda güvenlikli hat üzerinden ilan edilecektir. Bu programa seçmenler ve seçim görevlilerinin dışında erişim mümkün olmayacaktır. Bu çerçevede, Almanya, Avusturya gibi ülkelerde çifte vatandaşlığı bulunan, ancak bunu ilgili ülke makamından saklamak durumunda olan vatandaşlarımızın kimlik bilgilerinin yabancı makamların eline geçmesi önlenecektir.
2014 yılı Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanması öngörülen seçmen sayısı: 2 Aralık 2013 tarihi itibariyle yurtdışında kayıtlı 2.756.756 seçmen bulunmaktadır.
Her ülkede oy kullanılabilmesi için, YSK’nın konuyla ilgili karar vermesi ve o ülkenin sandık açılmasına izin vermesi gerekmektedir. Seçmen sayılarının kesinleştiği tarihte, ülkede kayıtlı seçmen sayısı 500’ün altında bulunan ülkelerde ve “offline” olarak çalışan misyonlarımızda da sandık kurulması öngörülmemektedir.
Yurtdışında oy verme süresi: Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız, mahalli saat olarak 08.00 ile 17.00 arasında oy kullanabilecektir. Yurtdışında Seçmen Kütüğü’ne kayıtlı vatandaşlarımızın oy kullanacağı tarih ve sandıklar gün bazı randevu sistemiyle tespit edebilecek ve o saate oy kullanabilecektir.
Randevu sistemi: Seçmenlerin bulundukları ülkelerde kurulacak sandıklarda, YSK tarafından o ülke için belirlenen tarih ve sandıklardan, kendisine uygun olan tarihi ve oy kullanabileceği sandığı kendisinin seçebilmesidir. Randevu almayan/alamayan seçmenler; Randevu sistemi yarım günlük bloklar için öngörülmektedir. Randevu almayan/alamayan seçmenlerin oy kullanacağı gün ve sandıklar YSK tarafından belirlenecektir.
Sandık Kurulu: Sandık Kurulu bir başkan, bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan üç siyasi partinin bildirdikleri birer isimden oluşur ve aynı usulle yedek üye seçilir. Sandık kurulu başkan ve üye seçimleri, yurt dışında öncelikle sandığın kurulacağı yerde görevli kamu görevlisi ve seçmenler arasından yapılır. Sandık Kurulu için, siyasi partiler üye bildirmez ise eksiklik kamu görevlileri veya seçmenler arasından seçilecek üye ile doldurulur. Kamu görevlilerinin Sandık Kurullarında görevli olmaları; Kamu görevlileri yasa gereği yurtdışında yapılacak kurulacak sandıklarda görev almaktadırlar. Göreve gelmeyen kamu görevlilerine idari ceza verilecektir. Sandık başına gelip görev yerini terk eden kamu görevlilerine ise hapis cezası verilebilecektir.
Sandık kurulları tarafından oy verme işleminin bitmesinden sonra Kanunda belirtilen usullere göre sandıklar açılır. Çıkan oy zarfları açılmadan adedi, oy kullanan seçmen miktarı ve bunların birbirine uygunluğu bir tutanakla tespit edilir.
Bu ilk sınavımız, evet ilk sınavımızı tüm vatandaşlarımızın başarıyla üstesinden gelmesi dileklerimi sunar ve ülkemizin yeni Cumhur Başkanını daha şimdiden kutluyorum. Unutmayalım; insanlar kendilerinin layık gördükleri kişiler tarafından yönetilirler! (Nietzsche)
|
